欢迎您访问 最编程 本站为您分享编程语言代码,编程技术文章!
您现在的位置是: 首页

搞定高等代数中的矩阵难题:矩阵方程和求逆,包括分块矩阵的求逆和伴随

最编程 2024-02-13 20:42:19
...

矩阵

矩阵方程与求逆

(南昌大学,2022)已知矩阵 {A=\left(\begin{array}{ccc}1&1&-1 \\ -1&1&1 \\ 1&-1&1\end{array}\right)},且 {A^{*} X=A^{-1}+2 X},求 {X}.

solution

首先注意到
{ \begin{aligned} |A|&=\left|\begin{array}{ccc} 1&1&-1 \\ -1&1&1 \\ 1&-1&1 \end{array}\right|=\left|\begin{array}{ccc} 1&1&-1 \\ 0&2&0 \\ 0&-2&2 \end{array}\right|\\ &=\left|\begin{array}{ccc} 1&1&-1 \\ 0&2&0 \\ 0&0&2 \end{array}\right|=4 \neq 0 . \end{aligned} }
所以 {A} 可逆,且 {A^{*}=|A| A^{-1}=4 A^{-1}},那么结合已知就有 {4 A^{-1} X=A^{-1}+2 X},两边左乘 {A} 可得
{ (4 E-2 A) X=E . }
于是 {X=(4 E-2 A)^{-1}}.而对 {(4 E-2 A,E)} 进行初等行变换,有
{ \begin{aligned} &(4 E-2 A,E) \\ &=\left(\begin{array}{cccccc} 2&-2&2&1&0&0 \\ 2&2&-2&0&1&0 \\ -2&2&2&0&0&1 \end{array}\right)\\ &\rightarrow\left(\begin{array}{cccccc} 2&-2&2&1&0&0 \\ 0&4&-4&-1&1&0 \\ 0&0&4&1&0&1 \end{array}\right) \\ &\rightarrow \left(\begin{array}{cccccc} 2&0&0&\frac{1}{2}&\frac{1}{2}&0 \\ 0&4&0&0&1&1 \\ 0&0&4&1&0&1 \end{array}\right)\\ &\rightarrow\left(\begin{array}{cccccc} 1&0&0&\frac{1}{4}&\frac{1}{4}&0 \\ 0&1&0&0&\frac{1}{4}&\frac{1}{4} \\ 0&0&1&\frac{1}{4}&0&\frac{1}{4} \end{array}\right) \end{aligned} }
这说明
{ X=(4 E-2 A)^{-1}=\left(\begin{array}{ccc} \frac{1}{4}&\frac{1}{4}&0 \\ 0&\frac{1}{4}&\frac{1}{4} \\ \frac{1}{4}&0&\frac{1}{4} \end{array}\right) . }

(福州大学,2022)设 {A,B}{n} 阶实方阵,且 {A+B=A B},证明: {A B=B A}.

proof
由于 {A+B=A B},所以
{ (A-E)(B-E)=A B-A-B+E=E . }
这说明 {A-E}{B-E} 互为逆,进而
{ (B-E)(A-E)=E . }
化简可得 {A+B=B A},所以 {A B=B A}.

(太原理工大学,2022)设矩阵
{ A=\left(\begin{array}{ccc} 1&-2&0 \\ 2&-2&2 \\ 3&-4&2 \end{array}\right),B=\left(\begin{array}{cc} -1&4 \\ 0&6 \\ -1&10 \end{array}\right) . }

  1. 在实数域上求方程 {A X=B} 的通解;
  2. 判断矩阵 {A+E} 是否可逆? 若可逆,求其逆矩阵.其中 {E} 是 3 级单位矩阵.

solution

  1. 将增广矩阵 {(A,B)} 进行初等行变换化为阶梯形,有
    { \begin{aligned} (A,B)&=\left(\begin{array}{ccccc} 1&-2&0&-1&4 \\ 2&-2&2&0&6 \\ 3&-4&2&-1&10 \end{array}\right) \\& \rightarrow\left(\begin{array}{ccccc} 1&-2&0&-1&4 \\ 0&2&2&2&-2 \\ 0&2&2&2&-2 \end{array}\right) \\& \rightarrow\left(\begin{array}{ccccc} 1&0&2&1&2 \\ 0&1&1&1&-1 \\ 0&0&0&0&0 \end{array}\right) . \end{aligned} }
    那么若 {X=\left(x_{i j}\right)_{3 \times 2}} 满足 {A X=B},根据上述阶梯形可得
    x_{11}=-2 x_{31}+1
    x_{21}=-x_{31}+1
    x_{12}=-2 x_{32}+2
    x_{22}=-x_{32}-1 .

    { X=\left(\begin{array}{cc} -2 x_{31}+1&-2 x_{32}+2 \\ -x_{31}+1&-x_{32}-1 \\ x_{31}&x_{32} \end{array}\right) }
    其中 {x_{31},x_{32}} 为*末知量.
  2. 由于
    { \begin{aligned} |A+E|&=\left|\begin{array}{ccc} 2&-2&0 \\ 2&-1&2 \\ 3&-4&3 \end{array}\right|=\left|\begin{array}{ccc} 2&0&0 \\ 2&1&2 \\ 3&-1&3 \end{array}\right|\\ &=2\left|\begin{array}{cc} 1&2 \\ -1&3 \end{array}\right|=10 \neq 0 . \end{aligned} }
    所以 {A+E} 可逆,现在对 {(A+E,E)} 进行初等行变换,有
    { \begin{aligned} &(A+E,E)\\ &=\left(\begin{array}{cccccc} 2&-2&0&1&0&0 \\ 2&-1&2&0&1&0 \\ 3&-4&3&0&0&1 \end{array}\right) \\& \rightarrow\left(\begin{array}{cccccc} 1&-1&0&\frac{1}{2}&0&0 \\ 0&1&2&-1&1&0 \\ 0&-1&3&-\frac{3}{2}&0&1 \end{array}\right) \\& \rightarrow\left(\begin{array}{cccccc} 1&-1&0&\frac{1}{2}&0&0 \\ 0&1&2&-1&1&0 \\ 0&0&5&-\frac{5}{2}&1&1 \end{array}\right) \\ &\rightarrow\left(\begin{array}{cccccc} 1&-1&0&\frac{1}{2}&0&0 \\ 0&1&0&0&\frac{3}{5}&-\frac{2}{5} \\ 0&0&1&-\frac{1}{2}&\frac{1}{5}&\frac{1}{5} \end{array}\right) \\& \rightarrow\left(\begin{array}{cccccc} 1&0&0&\frac{1}{2}&\frac{3}{5}&-\frac{2}{5} \\ 0&1&0&0&\frac{3}{5}&-\frac{2}{5} \\ 0&0&1&-\frac{1}{2}&\frac{1}{5}&\frac{1}{5} \end{array}\right) . \end{aligned} }
    由此可知
    { (A+E)^{-1}=\left(\begin{array}{ccc} \frac{1}{2}&\frac{3}{5}&-\frac{2}{5} \\ 0&\frac{3}{5}&-\frac{2}{5} \\ -\frac{1}{2}&\frac{1}{5}&\frac{1}{5} \end{array}\right) . }

(郑州大学,2022)设 {A}{n} 阶整数方阵(即每一个元素都是整数),试叙述 {A} 是可逆的且其逆 也是整数方阵的充分必要条件,并给出证明.

proof

{A} 是可逆的且其逆也是整数方阵的充分必要条件为 {|A|=\pm 1}.

必要性.由于 {A}{A^{-1}} 均为整数方阵,所以 {|A|}{\left|A^{-1}\right|} 均为整数,而 {\left|A^{-1}\right|=\frac{1}{|A|}},所以 {|A|} 整除 1 ,于 是 {|A|=\pm 1}.

充分性.若 {|A|=\pm 1},则 {A} 可逆,且 {A^{-1}=\frac{A^{*}}{|A|}=\pm A^{*}},而 {A} 为整数方阵,所以 {A^{*}} 也为整数方阵,进而 {A^{-1}=\pm A^{*}} 依旧为整数方阵.

note

基础回顾,对于矩阵方程 AX=B:

  1. 如果A可逆,那么X=A^{-1}B.并且对 (A,B) 进行一系列初等行变换等价于边乘可逆矩阵 P,即 P(A,B)=(PA,PB),如果 PA=E,则 P=A^{-1},所以 PB=A^{-1}B.也就是说: 对 (A,B)进行一系列初等行变换,如果 A 的位置变成了 E,则 B 的位置就一定变成了 A^{-1}B,这就是求 A^{-1}B 的简便算法.
  2. 如果A不可逆,可以设 X=(X_1,X_2,...,X_s),B=(b_1,b_2,...,b_s),那么 AX=B 就等价于 AX_i=b_i (i=1,2,...,s),这是所有系数矩阵都为 As 个非齐次线性方程组.同时可以发现,矩阵方程 AX=B 有解等价于 B 的列向量均可由 A的列向量组线性表出,也就是 r(A)=r(A,B).

分块矩阵求逆或伴随

(西南财经大学,2022)设矩阵 {A=\left(\begin{array}{llll}1&2&0&0 \\ 2&5&0&0 \\ 0&0&0&1 \\ 0&0&1&1\end{array}\right)},且矩阵 {B} 满足 {A B+A A^{*}=A},求 {B}.

solution

首先记 {A_{1}=\left(\begin{array}{ll}1 & 2 \\ 2 & 5\end{array}\right),A_{2}=\left(\begin{array}{ll}0 & 1 \\ 1 & 1\end{array}\right)},显然 {A_{1},A_{2}} 可逆,且
{ A_{1}^{-1}=\left(\begin{array}{cc} 5 & -2 \\ -2 & 1 \end{array}\right),A_{2}^{-1}=\left(\begin{array}{cc} -1 & 1 \\ 1 & 0 \end{array}\right) }
另外,由于 {A=\left(\begin{array}{cc}A_{1} & O \\ O & A_{2}\end{array}\right)},所以 {|A|=\left|A_{1}\right|\left|A_{2}\right|=-1},即 {A} 也可逆,那么对 {A B+A A^{*}=A} 两边左乘 {A^{-1}} 可得
\begin{aligned} E-|A| A^{-1}&=E+\left(\begin{array}{cc} A_{1}^{-1} & O \\ O & A_{2}^{-1} \end{array}\right)\\&=\left(\begin{array}{cccc} 6 & -2 & 0 & 0 \\ -2 & 2 & 0 & 0 \\ 0 & 0 & 0 & 1 \\ 0 & 0 & 1 & 1 \end{array}\right) \end{aligned}

(云南大学,2022)设 {A,B}{n} 阶方阵,满足 {|A+B| \cdot|A-B| \neq 0},记 {D=\left(\begin{array}{cc}A & B \\ B&A \end{array}\right)},求 {D^{-1}}.

solution

首先注意到
{ \left(\begin{array}{cc} E&O \\ -E&E \end{array}\right)\left(\begin{array}{cc} A&B \\ B&A \end{array}\right)\left(\begin{array}{cc} E&O \\ E&E \end{array}\right)=\left(\begin{array}{cc} A+B&B \\ O&A-B \end{array}\right) . }
同时
{ \left(\begin{array}{cc} A+B&B \\ O&A-B \end{array}\right)\left(\begin{array}{cc} E&-(A+B)^{-1} B \\ O&E \end{array}\right)=\left(\begin{array}{cc} A+B&O \\ O&A-B \end{array}\right) }
将上述两式合起来,便有
{ \left(\begin{array}{cc} E&O \\ -E&E \end{array}\right) D\left(\begin{array}{cc} E&O \\ E&E \end{array}\right)\left(\begin{array}{cc} E&-(A+B)^{-1} B \\ O&E \end{array}\right)=\left(\begin{array}{cc} A+B&O \\ O&A-B \end{array}\right) }
上式两端取逆可得
\begin{aligned} D^{-1}&=\left(\begin{array}{cc}E&O \\ E&E\end{array}\right)\left(\begin{array}{cc}E&-(A+B)^{-1} B \\ O&E\end{array}\right)\left(\begin{array}{cc}A+B&O \\ O&A-B\end{array}\right)^{-1}\left(\begin{array}{cc}E&O \\ -E&E\end{array}\right)\\ &=\left(\begin{array}{cc}(A+B)^{-1}+(A+B)^{-1} B(A-B)^{-1}&-(A+B)^{-1} B(A-B)^{-1} \\ (A+B)^{-1}-(A-B)^{-1}+(A+B)^{-1} B(A-B)^{-1}&(A-B)^{-1}-(A+B)^{-1} B(A-B)^{-1}\end{array}\right) . \end{aligned}

(北京师范大学,2022)解答如下问题:

  1. {A,B} 均是可逆矩阵,求分块矩阵 {\left(\begin{array}{cc}A & C \\ O & B\end{array}\right)} 的逆矩阵;
  2. {A,B} 均是方阵,求分块对角矩阵 {C=\left(\begin{array}{cc}A & O \\ O & B\end{array}\right)} 的伴随矩阵 {C^{*}}.

solution

  1. 由于
    { \left(\begin{array}{ll} A&C \\ O&B \end{array}\right)\left(\begin{array}{cc} E&-A^{-1} C \\ O&E \end{array}\right)=\left(\begin{array}{cc} A&O \\ O&B \end{array}\right) }
    上式两端取逆可得
    { \left(\begin{array}{ll} A&C \\ O&B \end{array}\right)^{-1}=\left(\begin{array}{cc} E&-A^{-1} C \\ O&E \end{array}\right)\left(\begin{array}{cc} A^{-1}&O \\ O&B^{-1} \end{array}\right)=\left(\begin{array}{cc} A^{-1}&-A^{-1} CB^{-1} \\ O&B^{-1} \end{array}\right) }
  2. {A,B} 均可逆时,由 {|C|=|A||B|} 可知 {C} 可逆,且
    { C^{-1}=\left(\begin{array}{cc} A^{-1}&O \\ O&B^{-1} \end{array}\right) }
    于是
    { C^{*}=|C| C^{-1}=\left(\begin{array}{cc} |A||B| A^{-1}&O \\ O&|A||B| B^{-1} \end{array}\right)=\left(\begin{array}{cc} |B| A^{*}&O \\ O&|A| B^{*} \end{array}\right) . }
    {A}{B} 不可逆时,显然存在实数 {M > 0},使得 {t > M} 时,{t E+A,t E+B} 均可逆,记
    { C_{t}=\left(\begin{array}{cc} t E+A&O \\ O&t E+B \end{array}\right) }
    根据上述结论,当 {t > M} 时,有
    { C_{t}^{*}=\left(\begin{array}{cc} |t E+B|(t E+A)^{*}&O \\ O&|t E+A|(t E+B)^{*} \end{array}\right) }
    由于上式两端矩阵的所有元素均为 {t} 的多项式,在 {t > M} 时,相同位置元素相等,那么根据多项式的性质,对 任意的 {t \in \mathbb{R}},相同位置元素相等,即上式对任意的 {t \in \mathbb{R}} 成立,特别地,取 {t=0},就有
    { C^{*}=\left(\begin{array}{cc} |B| A^{*}&O \\ O&|A| B^{*} \end{array}\right) }

note

  1. 对于二阶矩阵 A=\{a,b;c,d\},其伴随矩阵为
    A^*=\{d,-b,-c,a\}\text{(即主对调,副变号)}
    那么当 A 可逆时,有
    A^{-1}=\frac{A^*}{|A|}=\frac{1}{(ad-bc)}\{d,-b,-c,a\}.\text{(即单位主对调,负变号).}
  2. 如果可逆矩阵 A,B,C,D 满足 ABC=D, 那么 B=A^{-1}DC^{-1}, 进而 B^{-1}=CD^{-1}A.
  3. 对任意的方阵 A,存在实数 M > 0,使得 t > M 时,tE+A 为可逆矩阵,这可以通过特征值进行说明.而这种给 A 加上 tE 使得其可逆的方法称为摄动法,在处理伴随矩阵问题时经常使用此方法.